Daniela 11
„W pierwszym roku Dariusza Meda powstaÅ‚em, aby mu dodać siÅ‚y i ochronić go. (2) Lecz teraz oznajmiÄ™ ci prawdÄ™: Oto jeszcze trzej królowie powstanÄ… w Persji, lecz czwarty zdobÄ™dzie wiÄ™ksze bogactwa niż wszyscy. A gdy siÄ™ wzmocni dziÄ™ki swoim bogactwom, poruszy wszystkich przeciwko paÅ„stwu greckiemu. (3) I powstanie bohaterski król, i bÄ™dzie miaÅ‚ wielkÄ… wÅ‚adzÄ™, i bÄ™dzie czyniÅ‚, co zechce. (4) A gdy powstanie, rozpadnie siÄ™ jego królestwo i bÄ™dzie rozdzielone miÄ™dzy cztery strony Å›wiata; lecz nie miÄ™dzy jego potomków, i nie bÄ™dzie miaÅ‚o takiej mocy, z jakÄ… on wÅ‚adaÅ‚, gdyż jego królestwo bÄ™dzie rozbite i przypadnie innym z pominiÄ™ciem tamtych. (5) A król poÅ‚udnia bÄ™dzie potężny, lecz jeden z jego książąt bÄ™dzie mocniejszy od niego i obejmie wÅ‚adzÄ™; a jego wÅ‚adztwo bÄ™dzie potężne. (6) Po upÅ‚ywie lat sprzymierzÄ… siÄ™; i córka króla poÅ‚udnia wyruszy do króla póÅ‚nocy, aby doprowadzić do ugody, lecz sprawa pozostanie bez skutku i nie utrzyma siÄ™ ani on, ani jego potomek, bÄ™dzie wydana wraz z tym, który jÄ… sprowadzi, z dzieckiem swoim i małżonkiem swoim. (7) W owych czasach na jego miejsce wyroÅ›nie latoroÅ›l z jego korzeni; wyruszy on przeciwko wojsku i wtargnie do twierdzy króla póÅ‚nocy, dokona na nim swojego dzieÅ‚a i zwycięży. (8) Nawet ich bogów wraz z ich lanymi posÄ…gami i ich kosztownymi naczyniami ze srebra i zÅ‚ota uprowadzi jako Å‚up do Egiptu; i przez wiele lat nie bÄ™dzie prowadziÅ‚ wojny z królem póÅ‚nocy, (9) lecz ten wtargnie do królestwa króla poÅ‚udnia i powróci do swojej ziemi. (10) Jego syn przygotuje siÄ™ do wojny i zbierze mnóstwo potężnych wojsk, i uderzy, zaleje jak powódź i w ponownej wyprawie posunie siÄ™ aż do jego twierdzy. (11) Wtedy król poÅ‚udnia bÄ™dzie rozdrażniony, wyruszy i bÄ™dzie walczyÅ‚ z nim, to jest z królem póÅ‚nocy; ten wystawi wprawdzie liczne wojsko, ale wojsko to wpadnie w jego rÄ™ce. (12) Wojsko bÄ™dzie zniszczone, a jego serce bÄ™dzie wyniosÅ‚e; a choć pokona wiele tysiÄ™cy, jednak nie okaże siÄ™ mocnym. (13) A król póÅ‚nocy znowu wystawi jeszcze liczniejsze wojska niż pierwej i po upÅ‚ywie wielu lat wyruszy z wielkim wojskiem i z potężnym taborem. (14) W owych czasach wielu powstanie przeciwko królowi poÅ‚udnia; i powstanÄ… gwaÅ‚townicy spoÅ›ród twojego ludu, by wypeÅ‚nić widzenie, lecz potknÄ… siÄ™. (15) Potem wyruszy król póÅ‚nocy i usypie waÅ‚, i zdobÄ™dzie miasto obronne; a siÅ‚y z poÅ‚udnia nie ostojÄ… siÄ™ ani jego doborowe oddziaÅ‚y nie bÄ™dÄ… mogÅ‚y stawić oporu. (16) Lecz ten, który wyprawi siÄ™ przeciwko niemu, bÄ™dzie robiÅ‚, co bÄ™dzie chciaÅ‚; i nikt nie stawi oporu. I stanie w przeÅ›licznej ziemi, i dokona zniszczenia. (17) Potem bÄ™dzie dążyÅ‚ do opanowania caÅ‚ego jego królestwa; zawrze z nim ugodÄ™ i da mu córkÄ™ za żonÄ™, aby zniszczyć królestwo, lecz to siÄ™ nie stanie i to mu siÄ™ nie uda. (18) Potem zwróci uwagÄ™ na wyspy i wiele ich zdobÄ™dzie; lecz pewien dowódca poÅ‚oży kres jego zniewadze, ponadto odpÅ‚aci mu za tÄ™ zniewagÄ™. (19) Potem zwróci uwagÄ™ na twierdze swojej ziemi, lecz potknie siÄ™ i upadnie, i zniknie na zawsze. (20) I powstanie na jego miejsce taki, który wyÅ›le poborcÄ™ podatków poprzez przeÅ›liczne królestwo, lecz ten po kilku dniach zostanie zdruzgotany, ale nie wskutek gniewu lub wojny. (21) A po nim powstanie wyrzutek, któremu nie powierzÄ… godnoÅ›ci królewskiej, lecz przyjdzie niespodziewanie i podstÄ™pnie zdobÄ™dzie wÅ‚adzÄ™. (22) Wojska bÄ™dÄ… przed nim doszczÄ™tnie zniesione jakby powodziÄ… i rozbite, nawet książę przymierza bÄ™dzie zmiażdżony. (23) Od chwili sprzymierzenia siÄ™ z nim bÄ™dzie postÄ™powaÅ‚ zdradliwie; wyruszy, bÄ™dzie silny mimo maÅ‚ego zastÄ™pu. (24) Wpadnie niespodzianie do najżyźniejszych części krainy i uczyni to, czego nie czynili jego ojcowie ani jego praojcowie; Å‚up i zdobycz, i mienie hojnie rozdzieli miÄ™dzy nich; uknuje plany przeciwko twierdzom, lecz tylko na krótki czas. (25) Wzbudzi swojÄ… siÅ‚Ä™ i swojÄ… odwagÄ™ z wielkim wojskiem przeciwko królowi poÅ‚udnia; a król poÅ‚udnia przygotuje siÄ™ do walki z wielkim i bardzo potężnym wojskiem, lecz nic nie wskóra, gdyż plany uknujÄ… przeciwko niemu. (26) Towarzysze jego stoÅ‚u doprowadzÄ… go do upadku, jego wojsko pójdzie w rozsypkÄ™ i padnie wielu zabitych. (27) Obaj królowie majÄ… w sercu zÅ‚e myÅ›li i przy jednym stole okÅ‚amujÄ… siÄ™ nawzajem; lecz im siÄ™ nie uda, gdyż w wyznaczonym czasie nadejdzie kres. (28) Potem powróci z wielkimi bogactwami do swojej ziemi, lecz jego umysÅ‚ bÄ™dzie przeciwko Å›wiÄ™temu przymierzu; i tak postÄ…pi, i wróci do swojej ziemi. (29) W czasie wyznaczonym wyruszy znowu na poÅ‚udnie, lecz tym razem nie powiedzie mu siÄ™ tak jak za pierwszym razem. (30) Gdyż przeciwko niemu wyruszÄ… kittejskie okrÄ™ty, wskutek czego straci otuchÄ™. Potem wróci i wyleje swój gniew na Å›wiÄ™te przymierze: i tak postÄ…pi; i znowu zwróci uwagÄ™ na tych, którzy porzucili Å›wiÄ™te przymierze. (31) A wojska wysÅ‚ane przez niego wystÄ…piÄ… i zbezczeszczÄ… Å›wiÄ…tyniÄ™ i twierdzÄ™, zniosÄ… staÅ‚Ä… codziennÄ… ofiarÄ™ i postawiÄ… obrzydliwość spustoszenia. (32) A tych, którzy bezbożnie bÄ™dÄ… postÄ™pować wbrew przymierzu, zwiedzie pochlebstwami do odstÄ™pstwa, lecz lud tych, którzy znajÄ… swojego Boga, umocni siÄ™ i bÄ™dÄ… dziaÅ‚ać. (33) A roztropni wÅ›ród ludu doprowadzÄ… wielu do wÅ‚aÅ›ciwego poznania; lecz przez pewien czas padać bÄ™dÄ… od miecza i ognia, od uprowadzenia i rabunku. (34) A gdy bÄ™dÄ… padać, doznajÄ… maÅ‚ej pomocy; i wielu przyÅ‚Ä…czy siÄ™ do nich obÅ‚udnie. (35) Nawet niektórzy spoÅ›ród roztropnych upadnÄ…, aby wÅ›ród nich nastÄ…piÅ‚o wypÅ‚awienie, oczyszczenie i wybielenie aż do czasu ostatecznego, gdyż to jeszcze potrwa pewien czas. (36) A król zrobi, jak bÄ™dzie chciaÅ‚; bÄ™dzie siÄ™ wynosiÅ‚ i wywyższaÅ‚ ponad wszelkie bóstwo; i przeciwko Bogu bogów dziwne rzeczy bÄ™dzie wygadywaÅ‚, i bÄ™dzie miaÅ‚ powodzenie, aż dopeÅ‚ni siÄ™ miara gniewu, bo to, co jest postanowione, wypeÅ‚ni siÄ™. (37) Ani o bogów swoich ojców nie bÄ™dzie siÄ™ troszczyÅ‚, nie bÄ™dzie siÄ™ troszczyÅ‚ o ulubieÅ„ca kobiet ani o żadnego boga, bo wyniesie siÄ™ ponad wszystkich. (38) Zamiast tego bÄ™dzie czciÅ‚ boga warowni; zÅ‚otem, srebrem, drogimi kamieniami i kosztownoÅ›ciami bÄ™dzie czciÅ‚ boga, którego nie znali jego ojcowie. (39) Do warownych grodów wprowadzi lud obcego boga; tych, którzy go uznajÄ…, obsypie zaszczytami, nada im wÅ‚adzÄ™ nad wieloma i w nagrodÄ™ obdziela ziemiÄ…. (40) A w czasach ostatecznych zetrze siÄ™ z nim król poÅ‚udnia. Lecz król póÅ‚nocy uderzy na niego z wozami, jeźdźcami i z wielu okrÄ™tami; wtargnie do krajów i zaleje je jak powódź. (41) Wtargnie i do przeÅ›licznej ziemi, a wtedy padnÄ… dziesiÄ…tki tysiÄ™cy; lecz rÄ…k jego ujdÄ…: Edom i Moab, i gÅ‚ówna część Amonitów. (42) A gdy wyciÄ…gnie swojÄ… rÄ™kÄ™ po kraje, nawet ziemia egipska nie ocaleje. (43) Opanuje on skarby zÅ‚ota i srebra i wszystkie klejnoty egipskie. Libijczycy i Kuszyci pójdÄ… w jego orszaku. (44) Wtem przestraszÄ… go wieÅ›ci ze wschodu i póÅ‚nocy, dlatego wyruszy w wielkiej zÅ‚oÅ›ci, aby wygubić i wytÄ™pić wielu. (45) I rozbije wspaniaÅ‚e swoje namioty miÄ™dzy morzem i przeÅ›licznÄ… Å›wiÄ™tÄ… górÄ…. Wtedy dojdzie do swojego kresu i nikt mu nie pomoże.” (Daniela 11:1-45).
„W pierwszym roku Dariusza Meda powstaÅ‚em, aby mu dodać siÅ‚y i ochronić go” (11:1).
Daniel otrzymaÅ‚ dość szczegóÅ‚owÄ… wizjÄ™ przyszÅ‚ych wydarzeÅ„, w pierwszym roku Dariusza Meda, tj. w 539 roku przed Chrystusem. Dariusz byÅ‚ synem Achaszwerosza i medyjskim wÅ‚adcÄ… nad ChaldejÄ… - ustanowionym przez króla perskiego - Cyrusa II Wielkiego, z którym przez jakiÅ› czas wspólnie wÅ‚adaÅ‚ i który go na tym stanowisku obsadziÅ‚. ByÅ‚o to wypeÅ‚nienie proroctwa z Daniela 5:28 mówiÄ…cego o podziale Babilonu miÄ™dzy Medów i Persów.
„Lecz teraz oznajmiÄ™ ci prawdÄ™: Oto jeszcze trzej królowie powstanÄ… w Persji, lecz czwarty zdobÄ™dzie wiÄ™ksze bogactwa niż wszyscy. A gdy siÄ™ wzmocni dziÄ™ki swoim bogactwom, poruszy wszystkich przeciwko paÅ„stwu greckiemu”. (11:2).
W pierwszym roku Dariusza, Danielowi objawiono, że po Dariuszu bÄ™dzie jeszcze trzech króli, lecz czwarty bÄ™dzie nadzwyczaj potężny i poruszy wielu przeciw Grecji. Tak też siÄ™ staÅ‚o, po Dariuszu Medzie i Cyrusie II Wielkim, panowali kolejno: 1. Kambyzes II Aswerus (530-522). 2. Bardija-Artakserkses (522-522). 3. Dariusz I Wielki (522-486).
Po tych wÅ‚adcach, nastÄ…piÅ‚y rzÄ…dy czwartego króla, syna Dariusza I, którym byÅ‚: 4. Kserkses I Achaszwerosz (486-465).
W 480 roku przed Chrystusem wyruszyÅ‚ na podbój Grecji na czele ogromnej armii, skÅ‚adajÄ…cej siÄ™ z 46 nacji, w tym tak zwanej zawodowej armii 10 000 „nieÅ›miertelnych”, których powoÅ‚aÅ‚ jego ojciec (ten wÄ…tek można obejrzeć w filmie zatytuÅ‚owanym „300”).
Po nierozstrzygniÄ™tej bitwie morskiej pod Artemizjon pokonaÅ‚ Spartan pod Termopilami, a nastÄ™pnie spaliÅ‚ Ateny, potem jego flota zostaÅ‚a rozbita pod SalaminÄ… przez ateÅ„skie okrÄ™ty, a w 479 roku poniósÅ‚ klÄ™skÄ™ pod Platejami.
Grecji nie zdoÅ‚aÅ‚ podbić, jednakże za jego czasów nastÄ…piÅ‚ szczyt potÄ™gi i najwiÄ™ksza ekspansja terytorialna persów, wypeÅ‚niajÄ…c tym samym proroctwo z Daniela 11:2.
„I powstanie bohaterski król, i bÄ™dzie miaÅ‚ wielkÄ… wÅ‚adzÄ™, i bÄ™dzie czyniÅ‚, co zechce”. (11:3).
Bohaterski król, to nie, kto inny, jak grecki król Aleksander III Wielki (336-323), zwany też Aleksandrem MacedoÅ„skim, który podbiÅ‚ paÅ„stwo Medo-Perskie.
Aleksander Wielki zmarÅ‚ w wieku 33 lat. Gdy umieraÅ‚ w Babilonie, jego imperium rozciÄ…gaÅ‚o siÄ™ od Grecji aż po Indie. O jego wyczynach i podbojach nie trzeba pisać, wystarczy spojrzeć do historii, aby siÄ™ przekonać, że „miaÅ‚ wielkÄ… wÅ‚adzÄ™, i czyniÅ‚, co zechciaÅ‚”. O nim czytaliÅ›my także w Daniela 8:6-7, 21.
„A gdy powstanie, rozpadnie siÄ™ jego królestwo i bÄ™dzie rozdzielone miÄ™dzy cztery strony Å›wiata; lecz nie miÄ™dzy jego potomków, i nie bÄ™dzie miaÅ‚o takiej mocy, z jakÄ… on wÅ‚adaÅ‚, gdyż jego królestwo bÄ™dzie rozbite i przypadnie innym z pominiÄ™ciem tamtych”. (11:4).
DokÅ‚adnie tak siÄ™ staÅ‚o, czytaliÅ›my o tym także w Daniela 8:8, 22, gdzie cztery rogi, które wyrosÅ‚y na miejscu Wielkiego rogu (Aleksandra III Wielkiego), oznaczaÅ‚y cztery królestwa. Po Å›mierci Aleksandra wÅ‚adzy nie przejÄ…Å‚ nikt z jego potomków, lecz czterech jego generaÅ‚ów (diadochów): 1. Antypater (WÅ‚adca Macedonii i Grecji). 2. Antygon I Jednooki (WÅ‚adca Frygii i Pamfilii). 3. Lizymach (WÅ‚adca Azji Mniejszej i Tracji). 4. Ptolemeusz I Soter (WÅ‚adca Egiptu, Cypru i Palestyny, zaÅ‚ożyciel dynastii Ptolemeuszy).
W nastÄ™pnych latach (do 281 roku) wodzowie ci i ich nastÄ™pcy toczyli walkÄ™ o sukcesjÄ™ po Aleksandrze (wojny diadochów). W 301 roku przed Chrystusem miaÅ‚a miejsce decydujÄ…ca bitwa pod Ipsos, w wyniku, której polegÅ‚ Antygon - ostatni przedstawiciel wÅ‚adzy centralnej. Wówczas powstaÅ‚y cztery królestwa: 1. Lizymacha w Tracji i Bitynii. 2. Kassandra w Macedonii. 3. Ptolemeusza, jako „króla poÅ‚udnia” w Egipcie, Libii, Arabii. 4. Seleukosa, jako „króla póÅ‚nocy” w Syrii, Mezopotamii, Persji, Baktrii, Babilonii, aż do Indii.
W 281 roku Seleukos odniósÅ‚ zwyciÄ™stwo w bitwie pod Kurupedion, zadajÄ…c klÄ™skÄ™ i Å›mierć 75-letniemu Lizymachowi. Tym samym zakoÅ„czyÅ‚ siÄ™ okres wojen diadochów. W ich wyniku powstaÅ‚y 3 monarchie, z których liczyÅ‚y siÄ™ tak naprawdÄ™ tylko dwie: 1. Azja Przednia (Syria) Seleukidów, opisana w ksiÄ™dze Daniela, jako „król póÅ‚nocy”. 2. Egipt Ptolemeuszów, opisany w tej samej ksiÄ™dze, jako „król poÅ‚udnia”.
TrzeciÄ… mniej istotnÄ… byÅ‚a Macedonia Antygonidów. Dwa pierwsze mocarstwa byÅ‚y najpotężniejsze i one zdobywaÅ‚y na przemian rozlegÅ‚e terytoria, co zostaÅ‚o opisane w rozdziaÅ‚ 11 KsiÄ™gi Daniela (11:5-45), jako wojny pomiÄ™dzy imperium Ptolemeuszy a imperium Seleucydów, przedstawionych tam, jako konflikt pomiÄ™dzy „królem poÅ‚udnia” (Egipt) i „królem póÅ‚nocy” (Syria), którzy toczÄ… nieustanne walki o część Syrii i PalestynÄ™, atrakcyjne ze wzglÄ™du na przebiegajÄ…ce tam szlaki handlu dalekosiężnego. Walki te, toczone poprzez okoÅ‚o 150 lat, nieprzerwanie do czasu opanowania tych terenów przez Rzym, choć nieuwieÅ„czone żadnymi trwaÅ‚ymi rezultatami, czÄ™sto miaÅ‚y negatywne konsekwencje dla Izraela, który znalazÅ‚ siÄ™ na granicy pomiÄ™dzy dwoma wrogimi imperiami.
„A król poÅ‚udnia bÄ™dzie potężny, lecz jeden z jego książąt bÄ™dzie mocniejszy od niego i obejmie wÅ‚adzÄ™; a jego wÅ‚adztwo bÄ™dzie potężne”. (11:5).
Mowa tu o Ptolemeuszu I Soterze (323-282), jednym z diadochów Aleksandra, zaÅ‚ożycielu dynastii Ptolemeuszy – „królów poÅ‚udnia”, który wÅ‚adaÅ‚ Egiptem Cyprem i PalestynÄ… (zajÄ…Å‚ JerozolimÄ™ w 321 roku). W roku 304 przed Chrystusem przyjÄ…Å‚ tytuÅ‚ króla. Jego potomkowie panowali w Egipcie aż do roku 30 przed Chrystusem, kiedy Kleopatra VII, wdaÅ‚a siÄ™ w rozgrywkÄ™ o wÅ‚adzÄ™ z Imperium Rzymskim i zostaÅ‚a pokonana przez rzymskiego wodza Oktawiana (późniejszego cesarza Augusta).
Ptolemeusz I Soter byÅ‚ jednym z najlepszym generaÅ‚ów w armii Aleksandra Wielkiego i staÅ‚ siÄ™ potężnym wÅ‚adcÄ… – „królem”, jednakże jego syn i nastÄ™pca Ptolemeusz II Filadelfos (284-246) staÅ‚ siÄ™ jeszcze potężniejszy – „jeden z jego książąt bÄ™dzie mocniejszy od niego”. ByÅ‚ on umiejÄ™tnym administratorem oraz organizatorem życia gospodarczego i kulturalnego kraju. Za jego czasów Aleksandria zaczęła odgrywać wielkÄ… rolÄ™, jako oÅ›rodek kulturalny Egiptu i Å›wiata helleÅ„skiego. Na ten okres datuje siÄ™ zaÅ‚ożenie Biblioteki Aleksandryjskiej, która byÅ‚a najwiÄ™kszÄ… bibliotekÄ… Å›wiata starożytnego. Wówczas też przetÅ‚umaczono w Aleksandrii Stary Testament na jÄ™zyk grecki i nadano mu nazwÄ™ Septuaginta.
„Po upÅ‚ywie lat sprzymierzÄ… siÄ™; i córka króla poÅ‚udnia wyruszy do króla póÅ‚nocy, aby doprowadzić do ugody, lecz sprawa pozostanie bez skutku i nie utrzyma siÄ™ ani on, ani jego potomek, bÄ™dzie wydana wraz z tym, który jÄ… sprowadzi, z dzieckiem swoim i małżonkiem swoim”. (11:6).
Polityczne małżeÅ„stwo zostaÅ‚o zawarte pomiÄ™dzy córkÄ… wspomnianego Ptolemeusza II Filadelfosa (króla poÅ‚udnia), o imieniu Berenika, a Antiochem II Theosem (261-246, królem póÅ‚nocy) z dynastii Seleucydów, synem i nastÄ™pcÄ… Seleukosa I Nikatora.
Antioch II Theos byÅ‚ zobowiÄ…zany rozwieść siÄ™ ze swoja wÅ‚asnÄ… żonÄ…, aby umożliwić ten ukÅ‚ad i pojąć za żonÄ™ księżniczkÄ™ egipskÄ…, córkÄ™ Ptolemeusza II. Jednakże rozwiedziona żona otruÅ‚a Antiocha II oraz zamordowaÅ‚a księżniczkÄ™ egipskÄ… BerenikÄ™ i obsadziÅ‚a na tronie swojego starszego syna Seleukosa II Kallinikosa (246-226).
„W owych czasach na jego miejsce wyroÅ›nie latoroÅ›l z jego korzeni; wyruszy on przeciwko wojsku i wtargnie do twierdzy króla póÅ‚nocy, dokona na nim swojego dzieÅ‚a i zwycięży. (8) Nawet ich bogów wraz z ich lanymi posÄ…gami i ich kosztownymi naczyniami ze srebra i zÅ‚ota uprowadzi jako Å‚up do Egiptu; i przez wiele lat nie bÄ™dzie prowadziÅ‚ wojny z królem póÅ‚nocy”. (11:7-8).
Ptolemeusz III Euergetes (246-221 król poÅ‚udnia), brat zamordowanej Bereniki, trzeci wÅ‚adca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, najechaÅ‚ SyriÄ™, zajÄ…Å‚ port w Antiochii Syryjskiej i dotarÅ‚ ze swojÄ… armiÄ… prawie do Babilonu. Podczas tej wojny wywiózÅ‚ on z Syrii wiele kosztownoÅ›ci, w tym zrabowane bogactwa Egiptu, podczas najazdu króla Kambyzesa 300 lat wczeÅ›niej. Ptolemeusz oddaÅ‚ kosztownoÅ›ci pierwotnym wÅ‚aÅ›cicielom, czym zjednaÅ‚ sobie dużą przychylność egipskich kapÅ‚anów.
Za panowania Ptolemeusza III Egipt znalazł się u szczytu swojej potęgi.
„Lecz ten wtargnie do królestwa króla poÅ‚udnia i powróci do swojej ziemi”. (11:9).
Po dwóch latach Seleukos II Kallinikos (246-226, król póÅ‚nocy) reaktywowaÅ‚ swojÄ… armiÄ™ i wyruszyÅ‚ przeciwko Egiptowi. Po odniesieniu potężnych strat powróciÅ‚ do Antiochii z resztkÄ… rozbitej armii.
„Jego syn przygotuje siÄ™ do wojny i zbierze mnóstwo potężnych wojsk, i uderzy, zaleje jak powódź i w ponownej wyprawie posunie siÄ™ aż do jego twierdzy. (11) Wtedy król poÅ‚udnia bÄ™dzie rozdrażniony, wyruszy i bÄ™dzie walczyÅ‚ z nim, to jest z królem póÅ‚nocy; ten wystawi wprawdzie liczne wojsko, ale wojsko to wpadnie w jego rÄ™ce. (12) Wojsko bÄ™dzie zniszczone, a jego serce bÄ™dzie wyniosÅ‚e; a choć pokona wiele tysiÄ™cy, jednak nie okaże siÄ™ mocnym”. (11:10-12).
Synami Seleukosa II Kallinikosa – „króla póÅ‚nocy” byli Seleukos III Keraunos, który zostaÅ‚ zamordowany podczas kampanii w Azji Mniejszej oraz Antioch III Wielki (223-187), który rozpoczÄ…Å‚ ponownie wojnÄ™ z Egiptem. W 219 roku przed Chrystusem po opanowaniu Selekcji, Antioch III ruszyÅ‚ na poÅ‚udnie, zajmujÄ…c Tyr i Ptolemais, dwie nadmorskie twierdze.
WiosnÄ… 218 roku przed Chrystusem, Antioch III wyruszyÅ‚ przeciw Egiptowi. Szlak jego marszu znaczyÅ‚y zwyciÄ™stwa w potyczkach i zajmowanie poszczególnych miast w Fenicji i Izraelu. FinaÅ‚ tej wojny nastÄ…piÅ‚ pod RafiÄ… (na poÅ‚udniowy zachód od Gazy) na wiosnÄ™ 217 roku przed Chrystusem, gdzie jego wojska zostaÅ‚y pokonane przez armie Ptolemeusza IV Filopatora – „króla poÅ‚udnia”.
Ptolemeusz IV Filopator, leniwy i rozpustny wÅ‚adca, podpisaÅ‚ traktat pokojowy z Antiochem III. Po czym Å›wiÄ™towaÅ‚ swoje zwyciÄ™stwo poprzez objeżdżanie wschodnich prowincji swojego imperium, wÅ‚Ä…czajÄ…c w to JerozolimÄ™. Paraliż powstrzymaÅ‚ go od wkroczenia do miejsca najÅ›wiÄ™tszego w Å›wiÄ…tyni Bożej. Po powrocie do Egiptu jego rozgoryczenie i upokorzenie znalazÅ‚o ujÅ›cie w przeÅ›ladowaniu Egipskich Å»ydów.
ZwyciÄ™stwo Ptolemeusza IV Filopatora, uwieÅ„czone podpisaniem traktatu pokojowego, nie przyniosÅ‚o mu sÅ‚awy, gdyż kilkanaÅ›cie lat później Antioch III ponownie zwróci swojÄ… armiÄ™ przeciwko Egiptowi. WyruszyÅ‚ w 244 roku przed Chrystusem z kontrofensywÄ… odzyskujÄ…c wszystkie terytoria i pokonujÄ…c wojska Ptolemeusza w efekcie, czego przyjÄ…Å‚ tytuÅ‚ Kallinikos („ZwyciÄ™ski”). Dalsze losy wojny, które zakoÅ„czyÅ‚y siÄ™ w 241 roku upÅ‚ynęły pod znakiem przewagi Ptolemeusza.
„A król póÅ‚nocy znowu wystawi jeszcze liczniejsze wojska niż pierwej i po upÅ‚ywie wielu lat wyruszy z wielkim wojskiem i z potężnym taborem. (14) W owych czasach wielu powstanie przeciwko królowi poÅ‚udnia; i powstanÄ… gwaÅ‚townicy spoÅ›ród twojego ludu, by wypeÅ‚nić widzenie, lecz potknÄ… siÄ™. (15) Potem wyruszy król póÅ‚nocy i usypie waÅ‚, i zdobÄ™dzie miasto obronne; a siÅ‚y z poÅ‚udnia nie ostojÄ… siÄ™ ani jego doborowe oddziaÅ‚y nie bÄ™dÄ… mogÅ‚y stawić oporu. (16) Lecz ten, który wyprawi siÄ™ przeciwko niemu, bÄ™dzie robiÅ‚, co bÄ™dzie chciaÅ‚; i nikt nie stawi oporu. I stanie w przeÅ›licznej ziemi, i dokona zniszczenia”. (11:13-16).
Po Å›mierci Ptolemeusza IV Filopatora na tronie zasiadÅ‚, w wieku 4 lat, jego syn, jako Ptolemeusz V Epifanes. Po 12 latach od czasu bitwy pod RafiÄ… Antioch III Wielki wyruszyÅ‚ ponownie z jeszcze wiÄ™kszÄ… armiÄ…, aby podbić Egipt. Zwrot „wielu” odnosi siÄ™ tutaj do sojuszników Antiocha III, miÄ™dzy innymi Filipa V MacedoÅ„skiego.
W toku dziaÅ‚aÅ„ wojennych wojska Seleukidy do roku 201 przed Chrystusem niemal bez problemu opanowaÅ‚y CelesyriÄ™, FenicjÄ™ oraz Izrael. WÅ‚adze aleksandryjskie zareagowaÅ‚y na to wysÅ‚aniem potężnej armii pod dowództwem wytrawnego wodza, najemnika Skopasa z Etolii, który rozpoczÄ…Å‚ dziaÅ‚ania ofensywne w Izraelu. RozstrzygniÄ™cie nastÄ…piÅ‚o niedaleko źródeÅ‚ Jordanu, pod Panion, gdzie doszÅ‚o do potężnej batalii miÄ™dzy wojskami Skopasa i Antiocha III Wielkiego (200 rok). ByÅ‚a to jedna z najwiÄ™kszych bitew ówczesnego Å›wiata, porównywalna do Rafii, o bardzo dużym znaczeniu dla dziejów politycznych monarchii Seleucydów i regionu. Bitwa, zakoÅ„czyÅ‚a siÄ™ klÄ™skÄ… Skopasa, a tym samym „króla poÅ‚udnia”. W ten sposób Celesyria, Fenicja i Izrael znalazÅ‚y siÄ™ w granicach imperium Seleucydów.
Termin „przeÅ›liczna ziemia” odnosi siÄ™ do Izraela.
„Potem bÄ™dzie dążyÅ‚ do opanowania caÅ‚ego jego królestwa; zawrze z nim ugodÄ™ i da mu córkÄ™ za żonÄ™, aby zniszczyć królestwo, lecz to siÄ™ nie stanie i to mu siÄ™ nie uda.” (11:17).
W 197 roku przed Chrystusem Antioch III Wielki – „król póÅ‚nocy” wysÅ‚aÅ‚ flotÄ™ przeciw Cylicji, Licji i Karii (obecnie terytoria Turcji), które pozostawaÅ‚y pod panowaniem Egiptu. Jednakże poniósÅ‚ ogromnÄ… porażkÄ™ ze strony Rzymu, który wkraczaÅ‚ na arenÄ™ politycznÄ…. W tym samym roku Antioch III zaangażowaÅ‚ małżeÅ„stwo swojej córki Kleopatry (204 - 176) z Ptolemeuszem V Epifanesem – „królem poÅ‚udnia”.
PoÅ›lubienie przez KleopatrÄ™ Ptolemeusza V byÅ‚o aktem politycznym, potwierdzajÄ…cym pokój zawarty miÄ™dzy paÅ„stwem Seleucydów Antiocha III, a Egiptem Ptolemeusza V i zapewniajÄ…cym neutralność Egiptu w spodziewanej wojnie Antiocha z Rzymem. Jako posag Antioch III podarowaÅ‚ swojej córce CelesyriÄ™, FenicjÄ™ i Izrael, majÄ…c nadziejÄ™, że ostatecznie uda mu siÄ™ zaanektować Egipt. Nie staÅ‚o siÄ™ tak, ponieważ Kleopatra stanęła po stronie swojego męża. A kiedy wybuchÅ‚a wojna miÄ™dzy Antiochem III a Rzymianami, Egipt stanÄ…Å‚ po stronie Rzymu.
„Potem zwróci uwagÄ™ na wyspy i wiele ich zdobÄ™dzie; lecz pewien dowódca poÅ‚oży kres jego zniewadze, ponadto odpÅ‚aci mu za tÄ™ zniewagÄ™. (19) Potem zwróci uwagÄ™ na twierdze swojej ziemi, lecz potknie siÄ™ i upadnie, i zniknie na zawsze” (11:18-19).
W 196 roku przed Chrystusem Antioch III Wielki wyruszyÅ‚ na podbój zachodniej Grecji, Azji Mniejszej oraz Tracji (obecnie region geograficzny na pograniczu BuÅ‚garii, Grecji i Turcji). Rzymianie odpowiedzieli wojnÄ… (192-188), w której Antioch poniósÅ‚ klÄ™skÄ™. PotÄ™ga monarchii Seleucydów zostaÅ‚a zÅ‚amana, a Rzym wkroczyÅ‚ na hellenistycznÄ… arenÄ™ politycznÄ….
„I powstanie na jego miejsce taki, który wyÅ›le poborcÄ™ podatków poprzez przeÅ›liczne królestwo, lecz ten po kilku dniach zostanie zdruzgotany, ale nie wskutek gniewu lub wojny” (11:20).
Seleukos IV Filopator (187-175), jako nowy wÅ‚adca imperium Seleucydów, zmuszony byÅ‚ uregulować ogromnÄ… kontrybucjÄ™, naÅ‚ożonÄ… przez Rzymian po porażce swojego ojca Antiocha III. Potrzebne kwoty próbowaÅ‚ uzyskać ze skarbca ÅšwiÄ…tyni Jerozolimskiej (przeÅ›liczne królestwo) (2 KsiÄ™ga Machabejska 3:1-12, 24-31).
Seleukos IV zmuszony byÅ‚ prowadzić politykÄ™ pokojowÄ… wobec Rzymian. Jego próba wystÄ…pienia przeciwko Pergamonowi, sojusznikowi Rzymu, spowodowaÅ‚a negatywnÄ… reakcjÄ™ senatu. W wyniku zaistniaÅ‚ej sytuacji Seleukos IV Filopator zostaÅ‚ zmuszony do wysÅ‚ania do Rzymu, w charakterze zakÅ‚adnika, najstarszego syna Demetriusza Sotera (175). Seleukos IV Filopator zostaÅ‚ zabity przez swojego ministra Heliodorusa.
A teraz dochodzimy do momentu, w którym do akcji wkracza "bohater", opisywany już w 8 rozdziale KsiÄ™gi Daniela pod postaciÄ… „maÅ‚ego rogu, który bardzo wyrósÅ‚ ku poÅ‚udniowi i ku wschodowi, i ku przeÅ›licznej ziemi” (Daniela 8:9-10), a którym byÅ‚ Antioch IV Epifanes
„A po nim powstanie wyrzutek, któremu nie powierzÄ… godnoÅ›ci królewskiej, lecz przyjdzie niespodziewanie i podstÄ™pnie zdobÄ™dzie wÅ‚adzÄ™”. (11:21).
Prawowitym nastÄ™pcÄ… tronu Seleucydów byÅ‚ Demetriusz Soter, najstarszy syn Seleukosa IV Filopatora, który przetrzymywany byÅ‚ jako zakÅ‚adnik w Rzymie. PrzebywajÄ…cy w Syrii mÅ‚odszy syn, Antioch, byÅ‚ jeszcze dzieckiem w tamtym czasie. Antioch IV, zwany później Epifanesem, byÅ‚ bratem Seleukosa IV. PrzebywaÅ‚ on również przez wiele lat w Rzymie (188-175), jako zakÅ‚adnik, stÄ…d podstawÄ… jego późniejszej polityki, opartej na dogÅ‚Ä™bnej znajomoÅ›ci Rzymian i funkcjonowania imperium, bÄ™dzie unikanie zadrażnieÅ„ z republikÄ… rzymskÄ….
Po Å›mierci brata - Antioch IV, którego ta wiadomość zastaÅ‚a w Atenach, przeprawiÅ‚ siÄ™ do Azji Mniejszej i dziÄ™ki pomocy wÅ‚adcy Pergamonu przybyÅ‚ do Syrii, obejmujÄ…c wÅ‚adzÄ™ w paÅ„stwie. WkraczajÄ…cy, jako król do swej stolicy, znalazÅ‚ tam drugiego króla, wÅ‚asnego bratanka, mÅ‚odszego syna Seleukosa. RozwiÄ…zaÅ‚ ten problem w ten sposób, że ożeniÅ‚ siÄ™ z wdowÄ… po bracie i adoptowaÅ‚ jego syna, ogÅ‚aszajÄ…c go zarazem swoim wspóÅ‚rzÄ…dcÄ…. WystÄ™powaÅ‚ teraz, jako opiekun czuwajÄ…cy nad interesami maÅ‚ego króla.
Innymi sÅ‚owy „podstÄ™pny wyrzutek” byÅ‚ z tego Antiocha IV…
„Wojska bÄ™dÄ… przed nim doszczÄ™tnie zniesione jakby powodziÄ… i rozbite, nawet książę przymierza bÄ™dzie zmiażdżony”. (11:22).
„Książę przymierza” odnosi siÄ™ tutaj prawdopodobnie do morderstwa Oniasza III, arcykapÅ‚ana w 171 roku przed Chrystusem. Kiedy Antioch IV Epifanes (175-163) zostaÅ‚ królem, Oniasz III byÅ‚ zobligowany zrzec siÄ™ pozycji arcykapÅ‚ana na rzecz wÅ‚asnego brata Jazona, który byÅ‚ zhellenizowanym Å»ydem. Po morderstwie Oniasza, Jazon zostaÅ‚ arcykapÅ‚anem.
„Od chwili sprzymierzenia siÄ™ z nim bÄ™dzie postÄ™powaÅ‚ zdradliwie; wyruszy, bÄ™dzie silny mimo maÅ‚ego zastÄ™pu. (24) Wpadnie niespodzianie do najżyźniejszych części krainy i uczyni to, czego nie czynili jego ojcowie ani jego praojcowie; Å‚up i zdobycz, i mienie hojnie rozdzieli miÄ™dzy nich; uknuje plany przeciwko twierdzom, lecz tylko na krótki czas”. (11:23-24).
Po dojÅ›ciu do wÅ‚adzy Antioch IV Epifanes postÄ™powaÅ‚ podstÄ™pnie i niegodziwie, zrabowaÅ‚ wiele najbogatszych części kraju, które znajdowaÅ‚y siÄ™ pod jego kontrolÄ…. ByÅ‚ zaangażowany w rywalizacjÄ™ o tron Egiptu, pomiÄ™dzy Ptolemeuszem VI Filometorem i Ptolemeuszem VIII Euergetesem, którzy byli jego siostrzeÅ„cami.
„Wzbudzi swojÄ… siÅ‚Ä™ i swojÄ… odwagÄ™ z wielkim wojskiem przeciwko królowi poÅ‚udnia; a król poÅ‚udnia przygotuje siÄ™ do walki z wielkim i bardzo potężnym wojskiem, lecz nic nie wskóra, gdyż plany uknujÄ… przeciwko niemu. (26) Towarzysze jego stoÅ‚u doprowadzÄ… go do upadku, jego wojsko pójdzie w rozsypkÄ™ i padnie wielu zabitych. (27) Obaj królowie majÄ… w sercu zÅ‚e myÅ›li i przy jednym stole okÅ‚amujÄ… siÄ™ nawzajem; lecz im siÄ™ nie uda, gdyż w wyznaczonym czasie nadejdzie kres. (28) Potem powróci z wielkimi bogactwami do swojej ziemi, lecz jego umysÅ‚ bÄ™dzie przeciwko Å›wiÄ™temu przymierzu; i tak postÄ…pi, i wróci do swojej ziemi”. (11:25-28).
Po Å›mierci Ptolemeusza V w roku 180, nastÄ™pcÄ… tronu staÅ‚ siÄ™ jego niepeÅ‚noletni syn Ptolemeusz VI Filometor, w imieniu, którego rzÄ…dy, jako regentka sprawowaÅ‚a jego matka Kleopatra I. Kleopatra I zmarÅ‚a w roku 176. W roku nastÄ™pnym doszÅ‚o do małżeÅ„stwa Ptolemeusza VI z KleopatrÄ… II, jego siostrÄ…. Również w tym samym roku tron seleukidzki objÄ…Å‚ Antioch IV.
W roku 169 Ptolemeusz VI Filometor pochopnie, po namowie swoich doradców, skierowaÅ‚ swoje wojska przeciwko Syrii, w nadziei odebrania utraconych we wczeÅ›niejszych wojnach terenów. W okolicy Pelusium doszÅ‚o do bitwy w wyniku, której Seleukidzi pokonali wroga, zajmujÄ…c miasto. Po tym zwyciÄ™stwie Antioch IV wyruszyÅ‚ do Egiptu, zajmujÄ…c znacznÄ… część dolnego Egiptu, a nastÄ™pnie skierowaÅ‚ siÄ™ ku Aleksandrii, w pobliżu, której doszÅ‚o do rozmów z Ptolemeuszem VI. Rezultatem tych rozmów byÅ‚o to, że Ptolemeusz VI zgodziÅ‚ siÄ™ na protekcjÄ™ swojego wuja, Antiocha IV Epifanesa. DokÅ‚adnie jak to przepowiedziaÅ‚ Daniel jedli razem przy tym samym stole okÅ‚amujÄ…c siebie nawzajem i snujÄ…c podstÄ™pne plany.
Wojska Antiocha oblegÅ‚y nastÄ™pnie miasto bronione przez Ptolemeusza VIII Euergetesa, który nie godziÅ‚ siÄ™ na propozycje stron. Zagrożeni Egipcjanie wysÅ‚ali wówczas posÅ‚aÅ„ców z proÅ›bÄ… o pomoc do Rzymu, który byÅ‚ jednak zaangażowany w wojnÄ™ w Macedonii. Pomimo tego, oblężenie Aleksandrii zakoÅ„czyÅ‚o siÄ™ niepowodzeniem, a przyczyniÅ‚ siÄ™ do tego m.in. wysoki poziom wód Nilu, który wylaÅ‚ zalewajÄ…c znacznie poÅ‚acie terenu pod AleksandriÄ…. Dodatkowo Antioch na skutek problemów wewnÄ™trznych w paÅ„stwie obraÅ‚ kurs powrotny na SyriÄ™.
W 169 roku przed Chrystusem Antioch, wracajÄ…c z Egiptu, brutalnie zagarnÄ…Å‚ skarby nagromadzone w ÅšwiÄ…tyni Jerozolimskiej, tytuÅ‚em zalegÅ‚ych danin, tak jak przepowiedziano Danielowi, że Antiocha „umysÅ‚ bÄ™dzie przeciwko Å›wiÄ™temu przymierzu”. WywoÅ‚aÅ‚o to niepokoje, które nasiliÅ‚y siÄ™ jeszcze na wiadomość o upokorzeniu Antiocha pod AleksandriÄ….
„W czasie wyznaczonym wyruszy znowu na poÅ‚udnie, lecz tym razem nie powiedzie mu siÄ™ tak jak za pierwszym razem. (30) Gdyż przeciwko niemu wyruszÄ… kittejskie okrÄ™ty, wskutek czego straci otuchÄ™. Potem wróci i wyleje swój gniew na Å›wiÄ™te przymierze: i tak postÄ…pi; i znowu zwróci uwagÄ™ na tych, którzy porzucili Å›wiÄ™te przymierze”. (11:29-30).
W nastÄ™pnym roku Anioch IV Epifanes ponownie najechaÅ‚ Egipt, równoczeÅ›nie podbijajÄ…c Cypr. Seleukidzi zajÄ™li deltÄ™ Nilu, po czym wkroczyli do Memfis, skÄ…d ponownie obrali kurs na AleksandriÄ™. W miÄ™dzyczasie podczas trwajÄ…cych walk w Egipcie Rzymianie zakoÅ„czyli wojnÄ™ z MacedoniÄ… rozbijajÄ…c przeciwnika w czerwcu 168 roku w bitwie pod PydnÄ…. ZwyciÄ™ski konflikt umożliwiÅ‚ Rzymowi wysÅ‚anie posÅ‚aÅ„ców do Egiptu, gdzie w miejscowoÅ›ci Eleusis niedaleko Aleksandrii doszÅ‚o do spotkania z Antiochem.
Rzymianie zażądali od Antiocha natychmiastowego przerwania konfliktu i wycofania siÄ™ z Egiptu. W lipcu 168 roku Antioch IV Epifanes opuÅ›ciÅ‚ Egipt i krótko później Seleukidzi opuÅ›cili Cypr.
PozostaÅ‚e wersety mówiÄ… o tych samych wydarzeniach, które opisaÅ‚em w komentarzu do 8 rozdziaÅ‚u KsiÄ™gi Daniela, dlatego nie bÄ™dÄ™ tutaj tego opisywaÅ‚ ponownie, tylko króciutko:
„A wojska wysÅ‚ane przez niego wystÄ…piÄ… i zbezczeszczÄ… Å›wiÄ…tyniÄ™ i twierdzÄ™, zniosÄ… staÅ‚Ä… codziennÄ… ofiarÄ™ i postawiÄ… obrzydliwość spustoszenia…” (11:31-39).
PowracajÄ…c z drugiej wyprawy przeciw Egiptowi Antioch IV Epifanes zajÄ…Å‚ JerozolimÄ™, kazaÅ‚ zburzyć jej mury, a Å›wiÄ…tyniÄ™ zamieniÅ‚ w przybytek syro-fenickiego kultu boga Baal-Szamona, którego Grecy nazywali Zeusem Olimpijskim (1 KsiÄ™ga Machabejska 1:41-64).
Wystawienie pogaÅ„skiego idola w „miejscu najÅ›wiÄ™tszym” w Å›wiÄ…tyni Bożej, byÅ‚o tym, do czego odnosi siÄ™ termin „obrzydliwość spustoszenia”.
Ponadto w 167 roku wydaÅ‚ edykt zabraniajÄ…cy wszelkich żydowskich obrzÄ…dków i zwyczajów. PosuniÄ™cia te spowodowaÅ‚y wieloletniÄ… wojnÄ™, której pierwszy etap zakoÅ„czyÅ‚ siÄ™ w grudniu 164 roku, zdobyciem Jerozolimy przez przywódcÄ™ powstania JudÄ™ Machabeusza.
Po zdobyciu Jerozolimy przez Å»ydów, Å›wiÄ…tyniÄ™ poÅ›wiÄ™cona ponownie Bogu, co upamiÄ™tniajÄ… Å»ydzi do dnia dzisiejszego podczas Å›wiÄ™ta Chanuki (1 Machabejska 4:56-59, 2 Machabejska 1:18).
„A król zrobi, jak bÄ™dzie chciaÅ‚; bÄ™dzie siÄ™ wynosiÅ‚ i wywyższaÅ‚ ponad wszelkie bóstwo”. (11:36).
O Antiochu IV Epifanesie powiedziano także, że uwielbi sam siebie w sercu swoim (Daniela 8:25 BG). I rzeczywiÅ›cie. Już samo przybranie przydomka „Epifanes”, co znaczy „bóg objawiony” Å›wiadczy o tym, jak wielkie byÅ‚o zadufanie Antiocha. Nawet na monetach umieÅ›ciÅ‚ inskrypcjÄ™ ze swoim przydomkiem „Epifanes”, jako „Theos Epiphanes”, czyli „Bóg Objawiony”.
ŹródÅ‚a historyczne stwierdzajÄ…, że byÅ‚ to chyba jedyny król, który naprawdÄ™ wierzyÅ‚ w swÄ… boskość. PodobnÄ… opiniÄ™ wyraża autor Drugiej KsiÄ™gi Machabejskiej, czytamy tam, że Antioch byÅ‚ przekonany, iż może rozkazywać nawet falom morskim i dotykać gwiazd na niebie (2 Machabejska 9:4-10).
„A w czasach ostatecznych zetrze siÄ™ z nim król poÅ‚udnia. Lecz król póÅ‚nocy uderzy na niego z wozami, jeźdźcami i z wielu okrÄ™tami; wtargnie do krajów i zaleje je jak powódź”. (11:40).
Król poÅ‚udnia - Ptolemeusz VIII Euergetes (170-116). Król póÅ‚nocy - Antioch VII Sidetes (138-129), syn Demetriusza I Sotera, a brat króla Demetriusza II Nikatora. Zobacz 1 Machabejska 15:1, 3-4, 13-14.
„Wtargnie i do przeÅ›licznej ziemi, a wtedy padnÄ… dziesiÄ…tki tysiÄ™cy”. (11:41).
Antioch VII Sidetes (138-129) wÅ‚adca królestwa Seleukidów, ponownie w 134 roku przed Chrystusem zaatakowaÅ‚ JudeÄ™, zlikwidowaÅ‚ niezależność paÅ„stwa żydowskiego, zÅ‚upiÅ‚ wsie leżące koÅ‚o Jerozolimy, a umocnienia Jerozolimy zburzyÅ‚ i zaczÄ…Å‚ oblegać, o czym Flawiusz (Józef Flawiusz „Wojna żydowska” KsiÄ™ga I RozdziaÅ‚ II).
„Wtem przestraszÄ… go wieÅ›ci ze wschodu i póÅ‚nocy, dlatego wyruszy w wielkiej zÅ‚oÅ›ci, aby wygubić i wytÄ™pić wielu. (45) I rozbije wspaniaÅ‚e swoje namioty miÄ™dzy morzem i przeÅ›licznÄ… Å›wiÄ™tÄ… górÄ…. Wtedy dojdzie do swojego kresu i nikt mu nie pomoże”. (11:44-45).
W 130 roku poprowadziÅ‚ dÅ‚ugo przygotowywanÄ… wyprawÄ™ na wschód przeciwko Partom. W tym samym czasie wybuchÅ‚o powstanie ludnoÅ›ci w Medii, gdzie stacjonowaÅ‚a armia Antiocha VII. PowstaÅ„cy wspierani przez Fraatesa II zaatakowali rozproszone oddziaÅ‚y Seleukidy. Antioch VII Sidetes poniósÅ‚ Å›mierć.
Po śmierci Antiocha VII Sidetesa sytuacja Judei znacząco się poprawiła.
Bezpodstawne, a zarazem zabawne sÄ… próby dzisiejszych organizacji, instytucji religijnych, polegajÄ…ce na odnoszeniu wydarzeÅ„ z 11 rozdziaÅ‚u ksiÄ™gi Daniela do czasów wspóÅ‚czesnych, na przykÅ‚ad poprzez utożsamianie „króla póÅ‚nocy” z RosjÄ…, itp…
Paweł Krause |